Koruyucu ve Emniyet Gözlükleri

Cam, adından da anlaşılacağı üzere gevrek, kırılabilir saydam bir maddedir.

Kırıldığında yüz ve göz için çok tehlikelidir, keskin parçaların zarar vermesi söz konusudur.Bu camlara; "Konstraksiyon" sıkıştırılmış katmanlar halinde üretilmesi ile, normal camların ısıtılması ve Kimyasal işlemlere tabi tutulması yoluyla koruyuculuk özelliği kazandırılmıştır.

Gözlük lensleri için TSE standartlarında çelik bir bilya ile kırılmama testi uygulanır. Bu standart şöyledir; 16 gram ağırlığındaki bilye 1,27m = 50 inç yükseklikten lensin merkezine aniden düşürülmektedir. Bu uygulamada lensin kırılmaması gerekir. Koruyucu özellikteki normal camlar 3 gruba ayrılır:

Lamine lensler
Isıtılarak (Termal yolla) sertleştirilmiş lensler
Kimyasal yolla sertleştirilmiş lensler

Lamine Lensler:
Sandviç şeklinde, tavlandırılmış iki sıra camın arasına "polivinil butiral"dan yapılmış ince film malzemesi ilave edilir. Bu üç katman birbirine kuvvetlice bağlanmıştır. Cam yüzeyleri traşlanırken fazla ısınmamalı ve merkez kalınlığı 0.8 mm den az olmamalıdır. Lamine lensler bilye testine dayanıklı değildir. Bu yüzden fazla kullanılmamaktadır.

Kırılma sırasında parçaların film yüzeyine yapışması nedeniyle göze zarar verme riski azalmaktadır.

Isıtılarak (Termal yolla) Sertleştirilmiş Lensler
Camlar imalat aşamasında değişik ısı derecelerinden geçirilerek üretilmektedir.İmalat aşamasında camlar 650- 700 ºC' den itibaren birden soğutulma işlemine tabi tutulursa kırılmalara karşı daha kuvvetli hale getirilmiş olur.

Kimyasal Yolla Sertleştirilmiş Lensler
Bu metotta cam ilk olarak ön ısıtmaya tabi tutulur.
Daha sonra cam, 460 ºC' lik sıcaklıkta, eritilen potasyum nitrat banyosuna 16 saat süre ile batırılır.
Potasyum iyonları cam yüzeyine fazla miktarda geçerek kimyasal yolla sertleşme meydana gelir.

Kimyasal yolla sertleştirme esnasında cam yüzeyi zayıflayabilmekte, buna bağlı olarak da bu lenslerde çizilmeler daha fazla olmaktadır. Kimyasal yolla sertleştirilmiş olan lensler bilye testi ile kırılmamalıdır.

Bu yöntemler içerisinde günümüzde en çok kullanılanı Isıtılarak (Termal yolla) sertleştirme metodudur.

GÜNEŞ IŞINLARINDAN KORUYAN GÖZLÜKLER

Görünmeyen ışınlar;
UV (ultraviole); daha küçük dalga boyundaki ışınlar ile
IR (Infra red); daha büyük dalga boyundaki ışınlardır.
Küçük dalga boyunda olanlar termik ısı etkilidir.

400 nanometre ile 800 nanometre arasında kalan ve beyaz ışığı oluşturan tayf;
Mavi,
Yeşil,
Sarı,
Turuncu,
Kırmızı renklerden oluşur.

İdeal güneş gözlüğü lensleri,
Gün ışığında UV ve IR ışınlarını absorbe (elimine) ederler ve
Görünen ışık demetini kontrastı artıracak şekilde filtre ederek görüşü arttırırlar.
Kişisel Göz Koruması-Genel Kullanım Amaçlı Güneş Gözlükleri ve Güneşe Karşı Koruyucu Filtreler;
Tablo 13.1 Avrupa normları (güneş gözlükleri ve güneşe karşı filtreler).

Atmosfer, zararlı ışınların önemli bir kısmını filtre etse de, göze zarar veren UV ve IR ışınları gün ışığında yine de bulunmaktadır.
Pigmentler göze gelen ışınların indirgenmesine ve etkisinin azalmasına yardımcı olur.
Cildi ince olan kişilerin retinasında pigment azalması olmaktadır.
Özellikle açık renkli, yeşil ve mavi gibi açık göz rengine sahip olan kişilerin güneş gözlüğü kullanmaları gerekir.

UV'ye maruz kalma süresinin uzaması halinde konjuktiva ve kornea zarar görür.
Bu durum, vücut derisinin güneşte yanması gibidir.
Genellikle kaliteli güneş gözlükleri ışığın %75-85' ini absorbe ederek %15-25' ini geçirirler.
Kaliteli güneş gözlükleri UV' nin bütün dalga boylarını filtre ederek %100 koruma sağlarlar.
Aynı zamanda IR' yi absorbe ederek lensle göz arasında ısı oluşmasına engel olurlar.

Organik veya polykarbonat güneş lensleri UV absorbe etmesine ragmen IR için etkili koruma sağlayamazlar.
Bu nedenle, organik hammaddeli güneş gözlükleri yaz mevsiminde, gözlüğün arkasında ısı ve sıcaklık oluşturarak terlemeye sebep olurlar.
Bu özelliğinden dolayı organik lensleri kışın soğukta avantaj olarak görmek mümkündür.

İşportada satılan güneş gözlükleri genel olarak;
Yeterli absorbsiyon yapamayan,
UV ve IR'yi etkili biçimde elimine edemeyen,
Damarlı,
Benekli,
Arızalı gözlüklerdir.
Koruyucu özellikleri yoktur.

Güneş gözlüğü lensleri, koyu renkleri sayesinde ışığı absorbe ederek kamaştırıcı ve göze zararlı ışınları azaltabilirler.
Ayrıca yüzeylerine yapılan yansıma artırıcı aynalı kaplamalar sayesinde absorbsiyon artar ve koruyucu etki sağlanır.

UV radyasyonundan korunmada UV -blokajlı güneş gözlükleri standart olarak kabul edilse de bunlarla tam koruma sağlamak mümkün olmaz. Çünkü gözü tamamen saran (yanları kapalı olan) gözlük türleri dışında kalan tüm güneş gözlüklerinin kenarlarındaki açıklıklardan periferik ışınlar göze girebilir.

Güneş gözlüğü alırken kullanılacak gözlüklerin belirli standartlara uygun ve kaliteli olmasına dikkat edilmelidir. Son yıllarda güneş ışınlarına fazla maruz kalanların, gözlerini iyi koruyamadıkları için, çok erken yaşta katarakt hastalığına yakalandıkları gözlemlenmiştir.

Polarize Güneş Gözlüğü Lensleri
Polarize güneş lensleri; genellikle ince film şeklinde bir yapının iki cam tabakası arasına veya renkli plastik cama yapıştırılması ve sıkıştırılması sureti ile elde edilen lenslerdir. Diyoptrili olanları imalat güçlüğünden dolayı çok pahalıdır. Binicilik, bisiklet sürme, balık tutma gibi güneş lensi kullanımı gerektiren bütün sporlarda kullanılmaktadır. %100 UV koruma sağlar.

Sanayi Emniyet Gözlükleri
Sanayi gözlüklerinde bulunması gereken özellikler; 1974 yılında hazırlanan Sanayi Bakanlığının "gözlerin korunması" 1681 sayılı yönetmeliğine uygun olmalıdır. Bu gözlükler ISO/TC-94 ve CEN/TC-85 standartlarında olmalıdır.

Endüstride kullanılan gözlükler;

Taşlama,
Elektrik kaynağı,
Oksijen kaynağı,
Yeraltı kaynakları ve
Lazer kullanılan alanlarda kullanılmalıdır.
Kullanım alanına göre renkleri ve dalga boyları değişmektedir. Potansiyel ışık tahribatı bulunan ortamlarda çalışan kişilerin korunmasında endüstriyel lensler kullanılır.

Elektrik ve oksijen kaynağıyla çalışanlar ultraviole ve infrared (kırmızı ötesi) ışınlara maruz kalırlar.
Bunun için koyu mor renkli, yandan korumalı kaynak gözlükleri veya aynı özelliklerin yanı sıra kızgın parçalardan koruyan kaynak maskeleri kullanılır.

Lazer ışınları retina dokusu için çok tehlikelidir.
Lazer ışınlarına karşı, ışığın bilinen dalga boyuna göre hazırlanmış GOGLES (pilot gözlüğü) tipi koruyucu gözlükler kullanılır.

X- RAY (Röntgen) ışınlarına karşı, kurşun içeren süper protexn gözlükler kullanılır.

Görüntülü terminallerde çalışanlar, monitörden akseden radyasyondan korunmada hafif pembe renkli lensleri kullanabilirler. Bu lensler hem floresan ışığı hem de ekrandan yansıyan UV' yi absorbe etmektedirler.